گزارشی از مجموعه معادن سنگان خواف

به نام خدا

                                                               گزارشی از مجموعه معادن سنگان خواف

 

نویسنده: محمدحامد آفتاب

مراحل عمر معدن:

1_پی جویی

2_اکتشاف

3_آماده سازی و تجهیز

4_استخراج

5_فرآوری

6_فروش

7_بازسازی محیط زیست

 

مقصد مواد معدنی :

1_سنگ شکن های دانه بندی  سپس فروش

2_کراشر اولیه برای تهیه خوراک کارخانه کنسانتره

3_مواد باطله و کم عیار که در دمپ های میانی تخلیه میشوند

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

آتشباری:

مرحله اول حفاری :حفاری توسط دستگاه دریل واگون (دی ام 50) که قابلیت حفاری به قطر6.5تا8 اینچ دارد صورت می گیرد

عمق چالها 10تا12 متر و ارتفاع پله 10 متر است تقریب 2 متر اضافه حفاری می شود چرا که نباید پاشنه کار در بیاید

در مجموعه معادن اصلی سنگان خواف خرج اصلی را آنفو تشکیل می دهد به طوری که ماهیانه 350 تا 400 تن آنفو یعنی چیزی حدود 65تا70 درصد خرج گزاری ها را کیسه های آنفوی 30 کیلویی به خود اختصاص داده است و 30درصد بقیه از خاک های اطراف چال تامین میشود که گاز انفجار بیرون نیاید.

 

آنفو تراک یک سیستم مکانیزه آتشباریست که سهم نیوروی انسانی را کاهش داده و ایمنی را بالا برده است.

اولین هدف از آتشباری خردایش است چرا که مواد باید قابلیت بارگیری و حمل داشته باشند،نباید حین انفجار عقب زدگی داشته باشیم یعنی  هنگام انفجار ردیف آخر هر بلوک مقداری از انرژی را به پشت کار منتقل میکند این امر در صورتی اتفاق می افتد که دو ردیف با هم منفجر شده در این حالت حجم جلوی کار  تخریب نمی شود و به پشت کار هدایت میشود و باعث غقب زدگی می شود اگر پشت کار ترک بر دارد این یکی از ایرادات آتشباریست که باعث گیر کردن مته حفاری در ترک می شود و باید عقب زدگی را به حداقل برسانیم.

سیستم جدیدی در آتشباری به نام نانل وجود دارد که تاخیر را به صورت چال به چال به وجود می آورد و به وسیله رله تاخیر را در هر ردیف ایجاد می کنیم  به صورتی که هر چال از طریق یک رابط با تاخیر دهنده به چال بعد متصل شود  انتقال اتش نیز به وسیله فیتیله انفجاری صورت می گیرد که به صورت سری بستهمی شود و تاخیر 50 میلی ثانیه ردیف به ردیف ایجاد می کند.

دو نوع چاشنی تقویت شده به نام های پرایمر و امولایت وجود دارد که پرایمر باعث انفجار خرج اصلی می شود و امولایت نیز یه جای آنفو که قدرت انفجاری آن نسبت به آنفو بیشتر است به کار می رود

نکته:اگر جایی سینه کار زیاد باشد می توان چال افقی نیز حفر کرد

در کل آشباری و نگهداری مواد منفجره  با نظارت کامل نیروی انتظامی  صورت می گیرد 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مجموعه ی مجتمع معادن سنگان خواف:

سابقه ی فعالیت عملیاتی بیش از 40 سال از سال 1352الی 1353عملیات اکتشافی سیستماتیک توسط شرکت باریت ایران  شروع شده تا سال 1362 ادامه داشته است از سال 1362 به بعد شرکت فولاد ملی ایران این مجموعه را خریداری کرده و تا سال 1369 یک سری از فعالیت های اکتشافی  و مابقی از سال 1383 به بعد تا امروز ادامه دارد نتیجه ی فعالیت های اکتشافی ،استخراجی،ساخت کارخانه و...کل مجموعه را تشکیل می دهد.

معادن سنگان از 3 بخش اصلی تشکیل شده:
1_بخش غربی :

شامل 5 آنومالی :

(Á)   تپه قرمز

نول خروس   )A(

)توده طالب                                                                                                                                        D(

 

شمالیC

 

جنوبیC

 

 

2_بخش مرکزی شامل:

1_دردوی

2_باغک

3_بخش شرقی با 6 آنومالی در حال اکتشاف است

تا اکتشافات سال 70 چهارتوده اصلی اکتشاف شدند ونزدیک 600 میلیون تن ذخیره کشف گردید

در سال های بعد حفاری دو توده کامل توسط شبکه 50 به علاوه ی توده تپه قرمز نزدیک 400 میلیون تن ذخیره کشف شد

ذخیره ی زمین شناسی منطقه بالای یک و نیم  میلیارد تن برآورد شده است که ادامه ی  حفاری های  اکتشافی در دستور کار قرار دارد .

کل ذخایر سنگان در محدوده ی 3 تا 4 کیلومتری قرار دارد در صورتی که در ایران مرکزی همین مقدار ذخیره در 100 تا150 کیلومتر موجود است  تنها مشابه سنگان گل گهر سیرجان می باشد.

گسل درونه کشیدگی دارد از ایران مرکزی از سمت کرمان و انتهای آن نهایتا میرسد به مرز افغانستان که وضعیت شکستگی ها بسیار مستعد است .

سنگ میزبان: سنگ های آهکی

منشا و منبع محلول ها : گرانیتی ،گرانودیوریتی،سریسیتی

مسیر عبور تکتونیک مناسب : چرا که به سمت شرق موتد کم به سمت شمال مواد کم که این نشان دهنده ی تمرکز مواد در این محل است.

عملیات حفاری:

بیش از 100 گمانه اکتشافی حفر شده است که بالغ بر 300 هزار متر حفاری به ثبت رسیده است و ارزش مطالعاتی بسیا زیادی دارد.بانک اطلاعاتی بسیار کامل ونمونه هایی  کاملا طبقه بندی شده  که رکورد دار در ایران محسوب می شود .

با این همه اکتشافاتی که تا به حال صوت گرفنه گمان می شود که فقط 10 درصد کار اکتشاف انجام شده است و اکتشافات به صورت کلی بوده است (فقط آهن،گوگرد،اکسیدآهن )

 

 به تازگی در بررسی یک توده به وجود عنصر کمیاب پی برده شده که اگر به  نتیجه برسد اصل ذخایر سنگان را به خود اختصاص می دهد و سنگ آهن مواد معدنی دوم محسوب می شود.

منشا سنگان :

اسکارن::به سنگ های دگرگونی گفته می شود که دارای کانی هایی خاص که در مجاورت توده های نفوذی تشکیل می شوند و می تواند منجر به تشکیل ذخایر بشود یا نشود .باید شرایط فیزیکی و شیمیایی محلول برای ته نشست عناصر فلزی و غیر فلزی محیا باشد.

توده های نفوذی 10 تا 15 تیپ که به 3 رنج سنی تقسیم می شوند :

سینیت تا سینو گرانیت

مونزونیت تا سینیت با رنگ های صورتی و کرم

در بخش اسکارن از سی جنوبی به سمت غرب کلسیک و وبه سمت شرق منیزیم دار

میزبان آهکی کلسیک می سازدبه سمت غرب  گارنت؛،پیرکسن،آمفیبول ، کلریک آهن دار و میزبان دولومیتی منیزیم دار می سازد

سی شمالی باغک به سمت شرق فلوگوپیت،سرپانتین،تالک،کلریک منیزیم دار

توده ی بی کلسیم دار است و نیازی به فرآیند فلوتاسیون ندارد ولی سی شمالی منیزیم دار است و فلوتاسین باید فعال باشد

با استفاده از تصاویر پردازش مگنتومتری پی برده شد که منبع توده ها از منطقه  سی شمالی و جنوبی تزریق شده است.

 

 

 

 

 

کارخانه فرآوری:

ظرفیت ورودی کارخانه 700 تن بر ساعت

مکانیزم اصلی کارخانه های مس و آهن خردایش و جدایش است.

3نوع دستگاه برای خردایش وجود دارد اجمیل،بالمیل،تاورمیل

برای جدایش آهن از گرام های مغناطیسی و فلوتاسیون استفاده می شود

مکانیزم خردایش:ضربه و سایش

تجهیزات آبگیری:فیلتر پرس،تیکنر،فیلترهای درامی،فیلترهای دیسکی

کلکتور مورد استفاده:سدیم ایزوپرپیل زانتات

کارخانه که ساخته می شود روز اول تست سرد انجام می شود یعنی با آب راه اندازی صورت میگیرد تا قسمتی  نشتی نداشته باشد  

خوراک به وسیله استوکپال به داخل سرجبین که توسط دو فیدر که سرعت آن قابل تنظیم بوده وارد آسیای خود شکن می شود سپس با چرخش آسیا سنگ به وسیله وزن خودش که می چرخد خرد می شود(ضربه)  چرخش آسیا 13 دور بر دقیقه می باشد  و شبکه های خروجی آن 60میلی متر می باشد .در بدنه ی آسیا برای حفاظت از بدنه  و بلند کردن مواد (لیفتر) لایه بندی از آلیاژهای ضد سایش تعبیه شده است.

بعد از خروج از آسیا و شبکه های خروجی بر روی سرند اسکالپر(8میلی متر)ریخته می شود سپس وارد باکس هایی شده و به وسیله دو پمپ به طبقه بالا انتقال می یابد و وارد دو سرند( زیر2میلی متر) می شود و سپس  با یک لوله مورب وارد 3 عدد سپراتور مغناطیسی تر (خیس)که شدت پایین هستند می شود (لیمز شدت پایین)(هیمز شدت متوسط)(میمز شدت بالا)

 نکته: مگنتیت نیاز به شدت بالا ندارد

این درام ها ساعت گرد و آهن ربا ثابت بوده و مواد را از جریان پالپ گرفته کنسانتره و باطله را جدا می کند .

اگر دنبال بازیابی بیشتر باشیم جهت حرکت درام و جریان پالپ را مخالف هم قرار داده و اگر عیار مهم باشد  هم جهت  میگزاریم

باطله جداشده به تیکنر برای آبگیری برده می شود.

کنسانتره در یک باکس قرار میگیرد و از باکس پمپ می شود به سیکلون های آسیا (5عدد)

سپس ته ریز سیکلون ها وارد آسیا شده و سر ریزش برای جدایش  به مرحله رافر اسکونجر(از هرکدام 3 دستگاه)برده می شود

سرند های دایره شکل (تورومر)گلوله هایی که از آسیا به سایز ریزی رسیدند و  خارج می شوند را به جلو پرت کرده تا گلوله در سیکلون و پمپ ها گیر نکند. سپس ته ریز سیکلون وارد باکس زرد رنگی می شود (ورودی بالمیل) سپس وارد بالمیل و خردایش انجام می شود و در نهایت خارج می شود (گلوله را به وسیله شوت تزریق می کنند به بالمیل) حالا سر ریز سیکلون به وسیله لوله ی دیگری وارد 3 رافر و 3 اسکونجر می شود .دوباره باطله آبگیری و کنسانتره به مرحله بعد که تاورمیل هست منتقل می شود.از آنجا که 50 درصد هزینه ها شامل خردایش است خردایش از اندازه 150 میکرون به پایین هزینه ها را افزایش داده  بالمیل توانایی 70 میکرون خردایش را دارد اما انرژی زیادی مصرف می کند .خب حالا سر ریز وارد 18 سیکلون شده که سایز کوچکتری به قبل دارند دوباره ته ریز بر می گردد  به آسیا و سر ریز وارد مرحله بعد می شود از این به بعد عمده ی فرآیند تبدیل به سایش می شود

حالا کنسانتره ای که از سر ریز سیکلون ها خارج می شودو وارد 12 سپراتور که 3تا3تا سری اند می شود در طی فرآیند کنسانتره اولی به دومی و دومی به سومی  ریخته می شود تا به نهایت عیا رممکن برسیم سپس باطله هر سپراتور وارد باکس جدا شده و به مرحله آبگیری می رود.

حالا کنسانتره کل وارد مرحله فلوتاسیون می شود از این به بعد که میخواهیم گوگرد را جدا کنیم مغناطیس نقشی ندارد

باطله رافر وارد اسکونجر و کنسانتره رافر وارد کلینر می شود .کنسانتره اسکونجر دوباره وارد رافر می شود و در نهایت باطله  ی اسکونجر باطله ی نهایی است.کنسانتره نهایی که برای خشک کردن می رود. هر 4ساعت از کل خط نمونه گرفته می شود .آخرین فرآیند مربوط به فیلتر پرس است که پالپ 60درصد جامد به وسیله ی لوله ای از بالا داخل پلیت ریخته می شود  و با فشار 260 بار آب آن گرفته می شود و مواد خشک شده برای دپو برده می شوند.